موضوع: درخواست ذلیلانه پاسخ مغــــرورانه|گزارشي از نامه ارسالي اصلاح طلبان به كاخ سفيد

گزارشي از نامه ارسالي اصلاح طلبان
به كاخ سفيد در سال 2003


درخواست ذلیلانه
پاسخ مغــــرورانه

سپتامبر سال 2006 (5مهر 85)شبكه چهار راديو بي بي سي خبر از ارسال نامه اي توسط دولت سيد محمد خاتمي خطاب به مقامات كاخ سفيد داد. آنگونه كه اين شبكه راديويي اعلام كرد، دولت وقت ايران در اين نامه براي حل همه اختلافات في مابين اعلام آمادگي كرد.
گزارش راديو بي بي سي از اين ماجرا بدين شرح است: آوريل 2003 میلادي، درشرايطي كه تانك هاي امريكايي در خيابانهاي بغداد حركت ميكردند، اين نگراني در تهران شدت ميگرفت كه شايد پس از عراق نوبت ايران باشد. يك ماه بعد، ايران در اقدامي بي سابقه و با واسطه سوئيسيها، نامه اي براي دولت امريكا فرستاد كه در آن آمادگي خود را براي حل همه اختلافها اعلام كرده بود.

پيشنهادهاي محرمانه

در اين نامه، ايران نه تنها از دست برداشتن از حمايت گروه هاي فلسطيني سخن به ميان آورده بود، بلكه پيشنهاد داده بود براي خلع سلاح حزب الله تلاش كرده و تمام فعاليت هاي هستهاي خود را شفاف كند. در ازاي اين همه،ايران از امريكا خواست از رفتار خصمانه خود نسبت به جمهوري اسلامي دست بكشد و در بيانيه هاي تصريح كند كه ايران جزو محور شرارت نيست.
محمدحسين عادلي كه در آن زمان معاون وزير امور خارجه ايران بود ميگويد:آن نامه براي امريكايي ها فرستاده شد تا نشان دهد كه ما آماده گفت وگو و حل معضلات هستيم. اين اقدام در راستاي
سياستهاي محمدخاتمي بود كه ميخواست همه راههاي مسالمت آميز را بيازمايد.



پاسخ امريكا

لري ويلكينسون، رئيس دفتر كالين پاول، وزير خارجه وقت امريكا، ميگويد:تنها چيزي كه من ديدم گزارشي بود از اينكه چنين نامهاي دريافت شده و پاسخي كه از طريق مقامهاي سوئيسي براي ايران فرستاده شد پاسخي شبيه به اينكه چطور به خود اجازه ميدهيد چنين پيشنهاد گستاخانهاي بدهيد.
افشاي خبر نامه دولت سابق به مقامات كاخ سفيد و آشكار شدن رفتار دولتمردان امريكا به اين نامه در رسانه هاي خبري انعكاس فراواني داشت. صاحبنظران سياسي معتقدند اين موضوع يعني ارسال نامه به دولت امريكا بلافاصله پس از تصرف عراق و نيز پيشنهاد معامله برسر برخي اصول بنيادين سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران، در آن برهه بشدت كشور را در موضع انفعال
قرار داد. برخي تحليلگران هم تأكيد كردند كه هزينه اين موضوع براي كشور همسنگ هزينه ماجراهاي ايران گيت و واترگيت براي ايالات متحده بود. افشاي اين ماجرا اما با تكذيب سخنگوي دولت سابق مواجه شد، بطوري كه عبدالله رمضانزاده در گفت وگويي به كلي چنين نامه اي را
تكذيب كرد.


نامه را خرازي تنظيم كرد

با اين حال مقاله اخير دنيس راس، مشاور ارشد جورج بوش پدر و پسر، فرستاده ويژه كلينتون در مسائل خاورميانه و مشاور خارجه باراك اوباما كه در شماره اخير مجله نيوزويك به چاپ رسيد، نه تنها نگارش و ارسال نامه دولت اصلاحات به جورج بوش را تأييد كرد كه از نويسنده اين نامه نيز نام برد. دنيس راس در ابتداي اين مقاله به نفوذ قدرت منطقهاي ايران در دولت احمدينژاد اشاره و در ادامه با بيان اينكه هنوز هم براي متوقف كردن ايران در برنامه هسته اي دير نشده است، براي ادعاي خود اينگونه آدرس داد: تاريخ نشان داده ايران در مقاطعي در قبال فشار سياسي- بين المللي جواب دلخواه را داده است. براي مثال در سال 2003 پس از نابودي ارتش عراق توسط نيروهاي امريكايي، دولت وقت از طريق سفير سوئيس در ايران پيامي به واشنگتن ارسال كرد تا با اين كار نگرانيهاي امريكا را درباره برنامه هاي تسليحاتي تهران و حمايت ايران از حزب الله و حماس تا حدي تخفيف دهد. او يادآور ميشود: صادق خرازي، معاون وزير امور خارجه دولت وقت كه اين پيام را تنظيم كرده بود، گفت بيم ها و هراس ها آنها را مجبور كرده دست به اين كار بزنند. مشاور دولت بوش پدر و پسر و بيل كلينتون در امور خاورميانه ميافزايد: »اما برعكس، سال پيش كه سازمان
اطلاعاتي امريكا گزارشي راجع به ايران منتشر كردند،محمود احمدي نژاد رئيس جمهور دولت جديد ايران در اظهاراتي جنجالي گفت رويارويي با امريكا اثربخش است و امريكا از موضع خود عقب نشسته است. اما در سند ديگري كه به نقل از دنيس راس پيش از اين توسط منابع غربي منتشر
شده بود آمده است:اول آوريل 2003 مباحثه طولاني اي با صادق خرازي كه براي ديدنم آمده بود، داشتم و دوم مه نيز دوباره او را به مدت سه ساعت ديدم. آنچه در نامه دولت خاتمي به جورج بوش به صراحت آمده است، تلاش اين دولت براي اعطاي برخي امتيازات در جهت نزديكي دو دولت است. گويا قرار بوده در اين راستا ديدارهاي ديگري مانند كمال خرازي و زلماي خليل زاد انجام شود كه با پاسخ سرد مقامات كاخ سفيد ره به جايي نبرده است. كمي بعد صادق خرازي، سفير سابق ايران در فرانسه در جلسه بنياد باران انگيزه ارسال نامه 2003 را اينگونه توصيف كرد تا مشخص شود اين ديپلمات عالي رتبه وزارت خارجه نقش تعيين كنندهاي در ارسال نامه داشته است؛ »در سال 2003ديوار بي اعتمادي بلندي ميان ايران و امريكا وجود داشت و هر لحظه ممكن بود امريكا به ما حمله كند، به همين خاطر به پيشنهاد من دولت هشتم نامهاي به امريكا نوشت وهمراهي اش با برخي سياستهاي خاورميانهاي امريكا مثل سازش در فلسطين و لزوم تبديل حزب الله لبنان به يك حزب سياسي و شفاف سازي فعاليت هاي هسته اي ايران را اعالم كرد.« اما صادق خرازي با تأكيد مجدد بر اينكه اظهارات اخير دنيس راس نادرست است، توضيح داد: متن مورد بحث به صورت نامه نبوده است كه رسميت داشته باشد، بلكه مكتوبي فاقد امضا و غيررسمي بوده كه از طريق واسط براي ما به منظور استمزاج ارسال شده بوده است. همچنين مبدأ متن مزبور ايران و مقامات ايراني نبوده اند، بلكه متن در امريكا تهيه شده و از كانال هاي فوق الذكر براي ما ارسال شده بود و اينجانب نيز آن زمان معاون وزارت امور خارجه نبوده ام، بلكه به عنوان سفير ايران در پاريس مشغول خدمت بوده ام و در متن مزبور صحبتي از شناسايي رژيم غاصب اسرائيل توسط ايران يا حمايت نكردن ايران از حزب الله مطرح نشده بود.ايران در واكنش به چنين متن غيرقابل قبولي، ديدگاه مستدل خود را كه مبتني بر اصول حكمت، عزت و مصلحت بوده است همان موقع به صورت غير رسمي از طريق واسط اعلام كرد.وي در گفت و گويي ديگر نيز اظهار مي دارد: كانال ارتباط رسمي ما و امريكايي ها سفارت سوئيس در تهران بود. در دوران آقاي خاتمي، بارها پيامهايي از دو طرف از
اين طريق ردوبدل شد. البته بيشتر پيامها ابتدا از سوي امريكا مي آمد و ما به آنها پاسخ ميداديم. در چند مورد نيز ما مبتكر پيام بوديم كه امريكايي ها پاسخ دادند. البته كانال هايي غيراز سوئيس وجود داشت كه در برخي موارد فعال بودند. مثال رهبران برخي كشورهاي منطقه بعضي اوقات حامل پيام امريكايي ها بودند.


روايت كالين پاول

كالين پاول وزير خارجه سابق امريكا در دوره اول جورج بوش در اين باره به هفته نامه نيوزويك گفته بود»من هميشه در پي راهي براي گفتوگو با تهران بودم، اما جورج بوش هميشه با بي ميلي به طرحهاي من مي نگريست. بوش علاقه اي به ايجاد رابطه به دولتي كه نبايد وجود داشته باشد،
نداشت.« او ضمن اشاره به نامه دو صفحه اي ايران در سال 2003 به دولت امريكا مبني بر انجام مذاكرات دوجانبه،ميگويد : »اين طرح عالي بود، اما همانطور كه گفتم، بوش رضايتي به انجام چنين گفت وگوهايي نداشت چرا كه از اساس موافق حكومت ايران نبود.« نيوزويك با اشاره به نامه ايران در سال 2003 مبني بر انجام مذاكرات دوجانبه مي نويسد: پاول و آرميتاژ از اين طرح استقبال كردند،اما بوش تمايلي به اين طرح نشان نداد. آرميتاژ معاون كالين پاول نيز ميگويد: وقتي طرح دو صفحه اي تهران را ديده،ابتدا تصور كرده اين طرح، ابتكار تازه سفير سوئيس در ايران است، بنابراين نتوانستيم تشخيص دهيم كدام بخش طرح متعلق به تهران است و كدام بخش مربوط به سفارت
سوئيس در تهران. هيلاري مان مدير سابق بخش خليج فارس امنيت ملي كاخ سفيد نيز، طرح دو صفحه اي ايران را با نامه دو صفحه اي چين در سال 1971 مقايسه كرده و به خاطر رد اين طرح از سوي شخص بوش ابراز تأسف ميكند.



بسته پيشنهادي چه بود؟

متن ترجمه فارسي بخشي از اين نامه كه به نقشه راه ايران و امريكا معروف شده، به اين شرح است: بعد از صحبت كردن درباره اين مسئله با صادق خرازي، من فهميدم كه آنها مي خواهند مطمئن بشوند كه اگر در مرحله اوليه همه چيز به هم خورد، قرارهايي كه گذاشته اند و شرايط جديدي كه گذاشته اند افشا نشود چون نمي خواهند مشكل داشته باشند.به هر حال من اين موضوع را بطور شفاف فهميدم كه دولت ايران مي خواهد اين مسئله را به صورت جدي با امريكا حل
كند. و اما مفاد اين توافق براي مذاكره به شرح ذيل است:


اهداف امريكا:

ايران قبول كند كه امريكا اهداف زير را در پيشنهاد بگذارد.

( wmd )سلاحهاي كشتار جمعي:ايراني ها بايد از لحاظ امنيتي اطمينان كامل بدهند كه ايرانيان هيچ طرحي و برنامه اي براي ساخت wmd ندارند. همكاري كامل با آژانس iaea (براساس اجازه ايراني ها بر تمام 93 +2 و تمام عهده نامه هاي آينده آژانس)

تروريسم: برخورد قاطع عليه هرگونه عمل تروريستي در خاك ايران، همكاري ايران، همكاري كامل و تبادل اطلاعات مربوط به اين موضوع.

عراق: هماهنگي ايراني ها براي برقرار كردن امنيت در عراق و تأسيس يك عراق دموكراتيك و دولت دموكراتيك كه متشكل باشد از تمام گروه هاي مذهبي و قبايل در عراق.

خاورميانه: 1- قطع هرگونه كمك مادي به فلسطيني ها (حماس و جهاد و....)از طرف خاك ايران و اجبار اين گروه ها كه اقدامات خونبار را قطع كنند عليه مردمي كه در مرزهاي 1967 قرار دارند.
2- كاري كنند كه حزب الله يك گروه سياسي- اجتماعي در لبنان شود.
3- قبول دو راه امريكا

اهداف ايرانيان:
(امريكا اين نوع گفت وگو را قبول مي كند و قبول دارد كه ايرانيها اين شرايط زير را در
پيشنهاداتشان قرار دهند)
- امريكا حمايتهايي كه براي تغييرات سياسي بطور مستقيم در حال انجام هستند، ديگر انجام ندهد.
- لغو تمام تحريمها، تمام تحريمهاي تجاري، پولهاي بلوكه شده و لغو دست يافتن به wto.
- عراق: تعقيب و پيگرد منافقين، حمايت از بازگرداندن اعضاي منافقين به ايران، حمايت از برگرداندن ايراني هايي كه در عراق هستند. تركيه به شمال عراق حمله نكند. احترام گذاشتن به آداب و رسوم ايرانيان و احترام گذاشتن به روابط مذهبي ديرينه ايران و نجف و كربلا.

- دست يافتن به انرژي صلح آميز هسته اي، فناوري زيست شناسي، فناوريهاي شيميايي.
- قبول كردن ايران به عنوان كسي كه حلال مسئله امنيتي منطقه است با احتساب ميزان دفاعي كه ميتوانند از خود بكنند (منظور پيشرفتهاي نظامي كه ايران داشته است).
- تروريسم: برخورد با منافقين و قبول آنها در امريكا (منظور شخص نيست).
مراحل:
1- برقراري ارتباطات دو جانبه براساس مراحل زير
2- بيانيه شبيه سازي شده دو جانبه (يعني بيانيه اي كه هر دو طرف بر آن توافق نظر داشته باشند) ما هميشه آماده بوديم كه با هم بطور مستقيم صحبت كنيم، با احترام دو جانبه در موردمنافع دو طرف و مسائلي كه دو طرف روي آن تأكيد دارند، اما ما هميشه اين را روشن كرده ايم كه اينطور صحبت تنها زماني انجام شود كه يك راه حل هوشمندانه براي اين مشكل داده شود تا مسائلي كه خودمان ميخواهيم در آن در نظر گرفته شود.
3- گفت وگو مستقيم در سطح خوب انجام شود، با توجه به توافقات قبلي مسائلي كه بايد در مورد آن در مرحله اول نتيجه گرفته شود.

عراق: تشكيل يك گروه همكاري در مورد عراق،حمايت خيلي شديد ايراني ها براي برقراري امنيت در عراق. كميته امريكا مشكل منافقين را در عراق حل كند، كميته امريكا غرامت ايران درمورد ايران و عراق را متذكر شود.

تروريسم: كميته ايران با افراد القاعده در ايران برخورد قاطع كند و در مورد تبادل اطلاعات در اين باره همكاري كنند. ايراني ها اين را عنوان كنند كه ما صلح خاورميانه را حمايت ميكنيم كه مورد حمايت فلسطيني ها است كه بر طبق توافقاتي كه در مسئله نقشه راه است خواهد بود.
امريكا قبول كند كه ايراني ها به wto دسترسي پيدا كنند،در مورد عضو شدن شروع به صحبت و گفتوگو كنند.
همكاري موازي در سه گروه براي خلع سلاح، امنيت منطقه و همكاري اقتصادي. اهداف چنين خواهد بود كه بطور موازي در اين سه گروه نقشه راه همكاري كنند و براي اين كه اين صحبتها آغاز شود هر طرف اهدافشان اين خواهد بود (رجوع به اهداف بالا)كه در پيشنهاداتشان بگذارند.

1- خلع سلاح: نقشه راه كه اهداف دو جانبه دو را در بر ميگيرد، اطمينان كامل به كميته هاي بين المللي و تضمين كنيد كه از wmd دور خواهند بود. در عوض ما به ايران اجازه ميدهيم كه به تكنولوژي غربي دست پيدا كنند (در سه محدوده)

2- تروريسم و امنيت منطقه: نقشه راه براي اهداف بالا درباره خاورميانه و تروريسم.
3- همكاري اقتصادي: نقشه راه براي برداشتن تحريم ها و راه حل براي كمكهاي فريز شده يك بيانيه عمومي كه اين اهداف اوليه به سرانجام رسيده است.


منبع:ویژه نامه میوه ممنوعه